نحوه محاسبه قیمت ها در بورس
1- نحوه محاسبه قیمت پایانی
محاسبه قیمت پایانی هر نماد برای اعمال در محاسبات شاخص و درصورتی که نماد مذکور در آن روز معامله داشته باشد، به شرح زیر است:
v اگر حجم معامله شده از حجم مبنا کمتر باشد :
Price = Closing price + (Traded volume)/ (Base Volume) *(VWAP - Closing Price)
در این فرمول داریم :
Price= قیمت سهام برای محاسبه در شاخص
Closing price= قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی
Traded Volume= حجم معامله شده از آن نماد در جلسه معاملاتی جاری
Base Volume= حجم مبنا
VWAP= قیمت میانگین وزنی، نحوه محاسبه VWAP (Volume Wieghted Average Price ) به شرح زیر است:
VWAP = ?(Price * Traded Volume ) / ?Traded Volume
که در آن:
Traded Volume of trade= حجم هر معامله
Price= قیمت هر معامله
v اگر حجم معامله شده نماد از حجم مبنا بیشتر باشد، همان قیمتVWAP مبنای محاسبه قیمت پایانی در شاخص خواهد بود.
2- نحوه محاسبه شاخص
چگونگی محاسبه شاخص کل، شاخص تابلوهای اصلی و فرعی، شاخص صنعت و شاخص گروهها به شرح زیر است:
(فرمول لاسپیرز): Index = ?(Pn * Qn )* 100/Base
Pn= قیمت بر اساس فرمولهای فوق
Qn= سرمایه شرکت
Base= عدد پایه
برای شاخص کل، مجموع حاصلضرب آخرین قیمت در سرمایه کلیه شرکتها بر عدد پایه تقسیم شده و با ضرب در عدد 100 شاخص کل محاسبه می شود.
برای تابلو اصلی و فرعی کسر فوق فقط برای شرکتهای موجود در آن تالار محاسبه شده و برای گروههای صنعت، شاخص آن گروه بر اساس فرمول فوق و فقط برای آن گروهها محاسبه میشود .
قیمت های تعادلی و تعدیل پایه:
1- هنگام افزایش سرمایه از محل اندوخته (سهام جایزه):
هنگام افزایش سرمایه بهصورت سهام جایزه، با توجه به اینکه در این موارد آورده نقدی نداریم، لذا پایه شاخص نیز تعدیل نخواهدشد و اگر قیمت سهام متناسب با افزایش سرمایه و مطابق فرمول زیر کاهش یابد، شاخص تغییر نخواهد کرد:
Adjusted Price = Close Price / (1+ a)
Adjusted Price= قیمت تعادلی
Close Price= قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی
a= ضریب افزایش سرمایه
حال اگر نمادی که افزایش سرمایه داشته است با قیمت تعادلی (Adjusted Price) باز شود، تغییر قیمت در شاخص نخواهیم داشت. بدیهی است اگر نماد مذکور با قیمتی بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص و در صورتی که با قیمتی پایین تر از قیمت تعادلی باز شود کاهش شاخص خواهیم داشت.
2- هنگام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی (حق تقدم خرید):
در هنگام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، با توجه به آورده نقدی یا مبلغ صرف سهام، پایه شاخص مطابق فرمول زیر نیازمند تعدیل خواهدبود::
New Base = Old Base * (Old Cap + 1000 * Right Cap)/ Old Cap
Old Base= پایه شاخص روز قبل
Old Cap= ارزش بازار روز قبل
Right Cap= سرمایه حق تقدم
بعد از باز شدن نماد اگر سهام با قیمت تعادلی زیر باز شود، شاخص تغییر نخواهد یافت و اگر سهم با قیمت بالاتر از قیمت تعادلی باز شود افزایش شاخص خواهیم داشت:
Adjusted Price = (Close Price + 1000* a) / (1+a)
Adjusted Price= قیمت تعادلی پس از افزایش سرمایه
Close Price= قیمت پایانی روز معاملاتی قبل
a= ضریب افزایش سرمایه
شایان ذکر است که هنگام کاهش سرمایه (درصورتی که همراه با آورده نقدی نباشد) نیز همانند سهام جایزه عمل شده و در هنگام محاسبه قیمت تعادلی ضریب افزایش سرمایه منفی است.
3- هنگام افزایش سرمایه همزمان به صورت حق تقدم خرید سهام و سهام جایزه:
در مواقع افزایش سرمایه با توجه به آورده نقدی یا مبلغ صرف سهام نیاز به تعدیل پایه شاخص خواهیم داشت. جهت تعدیل پایه داریم :
New Base = Old Base * (Old Cap + 1000 * Right Cap)/ Old Cap
Old Base= پایه شاخص روز قبل
Old Cap= ارزش بازار روز قبل
Right Cap= سرمایه حق تقدم
بعد از باز شدن نماد اگر سهام با قیمت تعادلی زیر باز شود شاخص تغییر نخواهد یافت و اگر سهم با قیمت بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص خواهیم داشت:
(Adjusted Price = (Close Price + 1000* a) / (1 + a + b
Adjusted Price= قیمت تعادلی پس از افزایش سرمایه
Close Price= قیمت پایانی روز معاملاتی قبل
a= ضریب افزایش سرمایه حق تقدم
b= ضریب افزایش سرمایه جایزه
شایان ذکر است که کاهش سرمایه (درصورتی که همراه با آورده نقدی نباشد) نیز همانند جایزه عمل شده و در هنگام محاسبه قیمت تعادلی ضریب افزایش سرمایه منفی و جهت تعدیل پایه نیز سرمایه منفی در فرمول لحاظ می شود.
4- هنگام افزودن یک شرکت جدید به شاخص
در هنگام اضافه کردن یک شاخص جدید باید پایه شاخص به نحو زیر تعدیل شود تا تغییری در عدد شاخص نداشته باشیم. بدیهی است که این تعدیل بعد از اولین معامله روی این نماد خواهد بود:
New Base = Old base * (old cap + capital * price) / old cap
New base= پایه جدید شاخص
Old Base= پایه شاخص روز قبل
Capital= سرمایه شرکت وارد شده به شاخص
Price= قیمت معامله شده شرکت وارد شده به شاخص
Old Cap= ارزش بازار در پایان روز معاملاتی قبل ?(Pn * Qn )
5- شاخص بازده نقدی و قیمت
هدف از محاسبه این شاخص تاثیر اعلام سود نقدی بر پایه شاخص است و در حالت اعلام سود با توجه به کاهش احتمالی قیمت سهم، پایه شاخص به نحوی اصلاح خواهد شد که سبب کاهش شاخص نشود.
بدین منظور داریم:
Index Tedpix = ?PnQn *100/ base
Index Tedpix= شاخص بازده نقدی و قیمت
?PnQn= ارزش بازار
Base= پایه
در مواقع اعلام سود نقدی یا افزایش سرمایه جهت تعدیل پایه خواهیم داشت:
Base Tedpix = [Base Tepix * ?(PnQn - DnQn)/ ?PnQn] +
[?(Base Tepix) * Base Tedpix (t-1)/Base Tepix(t-1) ]
Base Tedpix= پایه شاخص بازده نقدی و قیمت
Base Tepix= پایه شاخص کل
PnQn= ارزش بازار (به ازای هر سهم برابر است با قیمت * سرمایه )
DnQn= سود نقدی * سرمایه (به ازای شرکتهایی که سود اعلام کرده اند)
Base Tepix(t-1)= پایه شاخص بازده نقدی و قیمت روز قبل
Base Tepix(t-1)= پایه شاخص کل روز قبل
6- شاخص بازده نقدی
Index Tedix = 1653 * Base Tepix / Base Tedpix
Index Tedix= شاخص بازده نقدی
Base Tepix= پایه شاخص کل
Base Tedpix= پایه شاخص بازده نقدی و قیمت
